De archief- en beeldcollectie van Naturalis bestaat uit de samengevoegde collecties van het Zoölogisch Museum Amsterdam, het Nationaal Herbarium Nederland, het Herbarium Vadense (Wageningen) en het herbarium van de Universiteit Utrecht. Ook de geologische collecties van het voormalige Rijksmuseum van Geologie en Mineralogie, en de universitaire collecties van Amsterdam en Delft behoren tot de Naturalis-collectie. Archieven en andere aanvullende collectie- en onderzoeksgerelateerde gegevens zijn nu op dit platform samengebracht.
Het totale archief van Naturalis beslaat zo’n 1500 strekkende meter. De ontsluiting ervan is in volle gang en resulteert in steeds meer beschrijvingen en gescand materiaal.
De Naturalis-archieven en beeldcollecties zijn om meerdere redenen als absoluut uniek te beschouwen. De wetenschappelijke gegevens die hierin zijn vastgelegd, zijn onlosmakelijk verbonden met de Naturalis-collectie en met waarnemingen van dieren en planten gedurende lange tijd. Deze gegevens historisch interessant, onder andere omdat er omstandigheden worden geschetst die er nu niet meer zijn. Dit is zowel geografisch, ecologisch als antropologisch en sociaal-historisch relevant. Er zijn geen vergelijkbare archieven in Nederland met deze inhoud, omvang en belang voor de natuurhistorie. Met name de archieven van Schlegel en Korthals bevatten vele originele tekeningen, respectievelijk gemaakt in dagboeknotities, tijdens het waarnemen in het veld en als voorstudie voor publicaties.
Daarnaast zijn de Naturalis-archieven van grote betekenis voor de reconstructie van het (koloniaal) verleden. Als rechtstreekse stemmen uit het verleden, representeren ze een tijdsbeeld. Ze verschaffen ons een waardevolle directe blik op periodes die onder grote maatschappelijke en publieke aandacht staan.
De intrinsieke waarde ligt hem, behalve dat het vroege deel tot ongeveer 1900 een collectie bijzondere handschriften is, vooral in de geïllustreerde documenten. De archieven van Temminck en Schlegel bevatten manuscripten, tekeningen, krijtschetsen en ingekleurde proeven van zoölogische platen voor publicatie. De notitieschriftjes in het archief van Korthals zijn doorspekt met tekeningen van Indische panorama’s en huizen, van de plaatselijke bevolking en van planten, gemaakt terwijl hij observeerde. Zulke spontane beeld-getuigenissen zijn zeldzaam.
Een aanzienlijk deel van deze collectie is inmiddels geïnventariseerd en beschreven. Specifieke archieven, stukken, tekeningen en prenten zijn gescand. Via dit platform ontsluiten wij deze archiefbeschrijvingen en de bijbehorende scans. Het aantal beschreven documenten met bijbehorende scans zal langzaam maar zeker groeien.
Onze dank gaat daarbij uit naar het nationaal programma voor het behoud van papieren erfgoed Metamorfoze. Dankzij deze subsidiaire steun is het mogelijk geweest een aantal van de kernarchieven van Naturalis te conserveren en digitaliseren. In het kader van dit programma kunnen wij de archieven van de Natuurkundige Commissie, Dubois, Temminck, Schlegel en Korthals duurzaam beheren, alsook de handgeschreven jaarverslagen en de wetenschappelijke correspondentie.
(foto: enkele kasten met archiefmateriaal)